Kosten van ziekten trend 2003-2017

INHOUDSOPGAVE

1. Toelichting

2. Definities en verklaring van symbolen

3. Koppelingen naar relevante tabellen en artikelen

4. Bronnen en methoden

5. Meer informatie

6. TOELICHTING

De cijfers in deze tabel zijn afkomstig uit de Kosten van Ziekten studie 2015 (KVZ) van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), uitgevoerd in samenwerking met het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Deze tabel is gemaakt voor de website Volksgezondheidenzorg.info van het RIVM en bevat gegevens over de zorguitgaven in Nederland uitgesplitst naar dimensies van zorggebruik (diagnose, leeftijd, geslacht) en zorgaanbod (sector) voor de periode 2003-2017.

De Kosten van Ziekten cijfers zijn beschikbaar in drie aparte tabellen. Vanwege de omvang worden de cijfers voor 2015 en 2017 in twee aparte tabellen gepubliceerd. In de derde tabel staan de trendgegevens voor de jaren 2003, 2005, 2007, 2011, 2013, 2015 en 2017. Vanwege ingrijpende wijzigingen in de diagnose-indeling en in de weergave van financiering en zorgfunctie zijn in deze trendtabel in de dimensie diagnose alleen de ICD10 hoofdgroepen opgenomen en ontbreken de dimensies financieringsvorm en zorgfunctie.

Gegevens beschikbaar vanaf: 2003

Status van de cijfers: Definitief

Wijzigingen per 10-02-2020: Kosten naar constante prijzen van 2017 zijn toegevoegd, naast de lopende prijzen die al in de tabel stonden.

Wanneer komen er nieuwe cijfers? Tweejaarlijks. De Kosten van Ziekten studie zelf komt elke vier jaar uit, maar voor elke tussenliggende tweejaar periode vindt een geschatte toewijzing op basis van demografische extrapolatie plaats. Cijfers over een peiljaar komen twee jaar na afloop van dat peiljaar beschikbaar. De eerstvolgende update zal het jaar 2019 betreffen en wordt in 2021 gepubliceerd.

2. DEFINITIES EN VERKLARING VAN SYMBOLEN

Definities:

Zorguitgaven Zorguitgaven worden verdeeld op basis van door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) verstrekte cijfers over de zorguitgaven. De studie omvat alle medische zorguitgaven, zowel collectief gefinancierde zorg (basisverzekering, WLZ, WMO, preventieprogramma’s) als de privaat gefinancierde zorg (aanvullende verzekeringen, eigen betalingen), maar ook uitgaven door andere overheden, burgers en bedrijven. Niet opgenomen zijn kosten van mantelzorg en indirecte zorgkosten, bijvoorbeeld door ziekteverzuim. Ook zijn alleen die uitgaven opgenomen die in een gegeven peiljaar gemaakt zijn voor de behandeling van een ziekte of aandoening.

Perspectieven De kosten van ziekten worden in vier perspectieven gepubliceerd, die onderling verschillen in de gebruikte definitie van zorg, zie paragraaf 4 voor een uitgebreide beschrijving.

Verklaring van symbolen:

niets (blanco) : het cijfer kan op logische gronden niet voorkomen . : het cijfer is onbekend, onvoldoende betrouwbaar of geheim

• : voorlopige cijfers ** : nader voorlopige cijfers

Cijfers:

De zorguitgaven in de RIVM Kosten van Ziekten tabellen kunnen afwijken van die in de CBS zorgrekeningen. Dit komt omdat revisies in de zorgrekeningen niet kunnen worden doorgevoerd in de Kosten van Ziekten studie. In 2015 en 2017 is dit verschil gering, maar voor de eerdere jaren die zijn opgenomen in de trendtabel 2003-2017 kunnen er aanzienlijke verschillen zijn.

De diagnosen zijn uitgesplitst naar de indeling van hoofdgroepen van ziekten uit de tiende editie van de International Classification of Diseases (ICD10), en binnen die hoofdgroepen in een meer gedetailleerde lijst die specifiek voor deze studie wordt gebruikt.

De zorguitgaven worden weergegeven in lopende prijzen en constante prijzen van 2017. Daarnaast worden de gemiddelde uitgaven per hoofd van de bevolking weergegeven. Lopende prijzen zijn de kosten zoals ze in het betreffende jaar zijn gemaakt. Met constante prijzen worden de kosten van verschillende jaren op hetzelfde prijsniveau weergegeven, gecorrigeerd voor prijsontwikkeling. De BBP prijsontwikkeling is gebruikt voor het bepalen van de constante prijzen. Voor de gemiddelde uitgaven per hoofd van de bevolking is de middenjaarschatting gebruikt (gemiddelde van de bevolking op 1 januari van het betreffende jaar plus de bevolking op 1 januari van het opeenvolgende jaar).

De Kosten van Ziekten studie krijgt elke vier jaar een update. Deze update betreft een volledige toewijzing van de kosten. In tussenliggende jaren is er sprake van een geschatte toewijzing op basis van demografische extrapolatie. In de jaren 2003, 2007, 2011 en 2015 zijn de kosten volledig toegewezen, de kosten in de jaren 2005, 2013 en 2017 zijn geëxtrapoleerd.

3. KOPPELINGEN NAAR RELEVANTE TABELLEN EN ARTIKELEN

RIVM StatLine:

Kosten van ziekten 2015

Kosten van ziekten 2017

Relevante CBS StatLine tabellen:

Zorguitgaven; kerncijfers

Zorguitgaven in drie benaderingen; zorgaanbieders

Zorguitgaven; zorgaanbieders en financiering

4. BRONNEN EN METHODEN

Bronnen:

Organisatie die de gegevens uit deze tabel levert: RIVM

CBS: Zorgrekeningen

Zie ook de Kosten van Ziekten pagina op volksgezondheidenzorg.info: Kosten van Ziekten

Data verstrekker: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)

Methoden:

Beschrijving: De Kosten van Ziekten studie vindt elke vier jaar plaats en deelt de totale Nederlandse zorguitgaven toe aan gebruik van zorg (diagnose, leeftijd en geslacht) en aanbod van zorg (sector, zorgfunctie en financieringsvorm) met behulp van data uit zorgregistraties. Deze vierjaarlijkse update betreft een volledige toewijzing van de kosten. In tussenliggende jaren is er sprake van een geschatte verdeling op basis van demografische extrapolatie.

Vanwege de omvang van de tabellen worden de cijfers voor 2015 en de geëxtrapoleerde cijfers voor 2017 in twee aparte tabellen gepubliceerd. In een derde tabel staan de trendgegevens voor de jaren 2003, 2005, 2007, 2011, 2013, 2015 en 2017. Vanwege ingrijpende wijzigingen in de diagnose-indeling en in de weergave van financiering en zorgfunctie zijn in deze trendtabel alleen de ICD10 hoofdgroepen opgenomen en ontbreken de dimensies financieringsvorm en zorgfunctie.

Zorguitgaven worden verdeeld op basis van door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) verstrekte cijfers over de zorguitgaven. De studie omvat alle medische zorguitgaven, zowel collectief gefinancierde zorg (basisverzekering, WLZ, WMO, preventieprogramma’s) als de privaat gefinancierde zorg (aanvullende verzekeringen, eigen betalingen), maar ook uitgaven door andere overheden, burgers en bedrijven. Niet opgenomen zijn kosten van mantelzorg en indirecte zorgkosten, bijvoorbeeld door ziekteverzuim. Ook zijn alleen die uitgaven opgenomen die in een gegeven peiljaar gemaakt zijn voor de behandeling van een ziekte of aandoening.

De zorguitgaven in de RIVM kosten van Ziekten tabellen kunnen afwijken van die in de CBS zorgrekeningen. Dit komt omdat revisies in de zorgrekeningen niet kunnen worden doorgevoerd in de Kosten van Ziekten studie. In 2015 en 2017 is dit verschil gering, maar voor de eerdere jaren die zijn opgenomen in de trendtabel 2003-2017 kunnen er aanzienlijke verschillen zijn.

Detail: Het CBS stelt de uitgaven van de gezondheidszorg vast in de Zorgrekeningen van CBS, en verdeelt deze in eenheden aan de hand van onder meer de financieringsbron, zorgfunctie en aanbieder. RIVM stelt aan de hand van zorgregistraties per eenheid een verdeelmodel op van de verdeling van de kosten binnen alle eenheden over leeftijd, geslacht en onderliggende ziektediagnose. De verdeling is dus een model, en geen bottom-up optelling van bijvoorbeeld declaraties, al gebruiken we die declaraties wel om het model op te stellen.

De kosten van ziekten worden in vier perspectieven gepubliceerd, die onderling verschillen in de gebruikte definitie van zorg:

1. De zorgrekeningen van CBS. In dit maatschappelijke perspectief worden de kosten van zorg en welzijn zeer breed opgevat: gezondheidszorg omvat zowel collectieve als eigen betalingen, en omvat ook de kosten van bijvoorbeeld alternatieve gezondheidszorg. Het welzijnsdeel omvat niet alleen ouderen- en gehandicaptenzorg, maar bijvoorbeeld ook jeugdzorg, kinderopvang en asielopvang. De gebruikte kosten zijn afkomstig uit de mei-publicatie van CBS in jaar T+2, voor 2015 dus de stand van mei 2017.

2. De definitie gebruikt in de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) van RIVM. Deze is gelijk aan de zorgrekeningen, minus de uitgaven aan kinderopvang, een groot deel van de jeugdzorg, de asielopvang en enkele kleinere welzijnsuitgaven omdat deze niet aan gezondheid zijn gerelateerd. De kosten van de RIVM definitie zijn rechtstreeks uit de zorgrekeningen af te leiden.

3. Het Uitgavenplafond Zorg (UPZ, voorheen Budgettair Kader Zorg; BKZ) van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Dit perspectief omvat de collectieve zorguitgaven: de Zorgverzekeringswet, Wet Langdurige Zorg en begrotingsgefinancierde uitgaven, waaronder het het Rijksvaccinatieprogramma en de Wmo. Het UPZ kent twee varianten: de bruto-variant waarbij ook uitgaven op basis van het verplichte eigen risico en de verplichte eigen bijdrages worden meegerekend, en de netto-variant waarbij deze uitgaven niet worden meegerekend. De netto variant is alleen beschikbaar voor 2015 en 2017. De omvang van het UPZ is niet direct uit de zorgrekeningen af te leiden, al is het overgrote deel ervan wel in de zorgrekeningen en de RIVM-definitie opgenomen. De UPZ-stand in de studie is steeds de door het ministerie van VWS in mei gepubliceerde jaarverslag van jaar T+2, voor 2015 dus de stand van mei 2017.

4. Het internationale perspectief van het System of Health Accounts (SHA). Dit perspectief beperkt de zorguitgaven tot een afgesproken set van zorgfuncties en financieringsvormen. Alle kosten binnen SHA maken ook deel uit van de zorgrekeningen en het RIVM perspectief. De verschillen met het UPZ zijn groter omdat in SHA ook private uitgaven zijn opgenomen, en een deel van de via WLZ en begroting gefinancierde uitgaven weer niet meetelt in het SHA. De kosten van de SHA definitie zijn rechtstreeks uit de zorgrekeningen af te leiden.

Doel: De Kosten van Ziekten studie heeft tot doel een beschrijving te geven van de zorguitgaven in Nederland uitgesplitst naar enerzijds gebruik van zorg (ziektediagnose, leeftijd, geslacht) en anderzijds naar aanbod van zorg (sector, zorgfunctie en financieringsvorm).

5. MEER INFORMATIE

Volksgezondheidenzorg.info Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), Bilthoven Contactpagina Volksgezondheidenzorg.info

CC BY 4.0 Volledige licentietekst CC BY 4.0