Kosten van ziekten; naar kenmerken persoon, ziekte en zorg 2003-2011

INHOUDSOPGAVE

1. Toelichting

2. Definities en verklaring van symbolen

3. Koppelingen naar relevante tabellen en artikelen

4. Bronnen en methoden

5. Meer informatie

6. TOELICHTING

De cijfers in deze tabel zijn afkomstig uit de Kosten van Ziekten studie (KVZ) van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), uitgevoerd in samenwerking met het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Deze tabel is gemaakt voor de website Volksgezondheidenzorg.info van het RIVM en bevat gegevens over de zorgkosten in Nederland uitgesplitst naar enerzijds gebruik van zorg (ziektediagnose, leeftijd, geslacht) en anderzijds naar aanbod van zorg (sector, zorgfunctie en financieringsvorm). Deze tabel is stopgezet. De meest recente KVZ cijfers zijn gepubliceerd in drie nieuwe tabellen. Deze bevatten de resultaten van de KVZ 2015 studie. Zie de links naar deze tabellen in paragraaf 4.

Gegevens beschikbaar vanaf: 2003

Status van de cijfers: Definitief

Wijzigingen per 29-10-2019: Geen, deze tabel is stopgezet.

Wanneer komen er nieuwe cijfers? Niet meer van toepassing.

2. DEFINITIES EN VERKLARING VAN SYMBOLEN

Definities:

Zorgkosten De zorgkosten in Nederland betreffen de directe medische kosten voor de preventie, behandeling of verzorging van zieken. Dit zijn alle medische zorguitgaven, zowel via de VWS begroting collectief gefinancierde zorg (basisverzekering, AWBZ) als de privaat gefinancierde (aanvullende verzekeringen, eigen betalingen), maar ook uitgaven door andere overheden, burgers en bedrijven. Niet opgenomen zijn kosten van mantelzorg en indirecte zorgkosten, bijvoorbeeld door ziekteverzuim. Ook zijn alleen die kosten die in een gegeven peiljaar gemaakt zijn voor de behandeling van een ziekte opgenomen.

Verklaring van symbolen:

niets (blanco) : het cijfer kan op logische gronden niet voorkomen . : het cijfer is onbekend, onvoldoende betrouwbaar of geheim

• : voorlopige cijfers ** : nader voorlopige cijfers

Cijfers: De cijfers zijn beschikbaar voor verschillende perspectieven of definities van zorgkosten, namelijk de Zorgrekeningen van het CBS, het Budgettair Kader Zorg (BKZ) van het ministerie van VWS en het System of Health Accounts (SHA) van de OECD. Deze perspectieven verschillen in welke soorten kosten worden gerekend als zorgkosten.

De kosten van ziekten zijn toegewezen op basis van de CBS Zorgrekeningen. De gebruikte cijfers voor het jaar 2011 zijn echter van voor de revisie die het CBS heeft gepubliceerd in 2015 (over alle jaren tot en met 2014). De jaren 2003, 2005 en 2007 zijn op nog oudere versies van de CBS Zorgrekeningen gebaseerd. Om deze reden is het niet mogelijk om de cijfers in deze tabel te vergelijken met de cijfers in de tabellen over zorguitgaven op CBS StatLine (zie de koppelingen naar deze tabellen in paragraaf 3).

De ziektediagnosen zijn uitgesplitst naar de indeling van hoofdgroepen van ziekten uit de negende editie van de International Classification of Diseases (ICD9), en binnen die hoofdgroepen in een meer gedetailleerde lijst die specifiek voor deze studie wordt gebruikt. De gebruikte ICD9-codes staan in de tabel per ziektediagnose in de beschrijving.

De kosten worden weergegeven in lopende prijzen, wat wil zeggen dat de kosten worden getoond zoals ze in het betreffende jaar zijn gemaakt, of constante prijzen van het meest recente jaar 2011. Bij constante prijzen worden de kosten voor verschillende jaren op eenzelfde prijsniveau (dat van 2011) weergegeven, er is dan gecorrigeerd voor prijsontwikkeling. Deze prijsontwikkeling verschilt per sector, en is gebaseerd op door het CBS gemaakte schattingen van de prijsontwikkeling.

3. KOPPELINGEN NAAR RELEVANTE TABELLEN EN ARTIKELEN

De meest recente Kosten van Ziekten cijfers (uit de KVZ 2015 studie) op RIVM Statline:

Kosten van ziekten 2015

Kosten van ziekten 2017

Kosten van ziekten trend 2003-2017

4. BRONNEN EN METHODEN

Bronnen:

Organisatie die de gegevens uit deze tabel levert: RIVM: http://www.rivm.nl/

Website van de gegevensbron waar de cijfers in deze tabel vandaan komen: Kosten van Ziekten: https://www.volksgezondheidenzorg.info/kosten-van-ziekten

Data verstrekker: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)

Methoden:

Beschrijving: De Kosten van Ziekten studie vindt vierjaarlijks plaats en deelt de totale Nederlandse zorguitgaven toe aan gebruik van zorg (ziektediagnose, leeftijd en geslacht) en aanbod van zorg (sector, zorgfunctie en financieringsvorm) met behulp van gebruikersdata uit zorgregistraties. Deze vierjaarlijkse update betreft een volledige toewijzing van de kosten. In tussenliggende jaren is er sprake van een geschatte verdeling op basis van extrapolatie. Deze tussenliggende jaren zijn niet beschikbaar in deze tabel.

De methode van toewijzing van kosten gebeurt op basis van door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) verstrekte cijfers over de zorguitgaven. De studie omvat alle medische zorguitgaven, zowel via de VWS begroting collectief gefinancierde zorg (basisverzekering, AWBZ) als de privaat gefinancierde (aanvullende verzekeringen, eigen betalingen), maar ook uitgaven door andere overheden, burgers en bedrijven. Niet opgenomen zijn kosten van mantelzorg en indirecte zorgkosten, bijvoorbeeld door ziekteverzuim. Een deel van de welzijnsuitgaven binnen de CBS-zorgrekeningen zijn niet aan ziekte gerelateerd. Voorbeelden zijn de kosten van de kinderopvang en een deel van de woonkosten in ouderen- en gehandicaptenzorg.

Detail: Het CBS stelt de uitgaven van de gezondheidszorg vast in de Zorgrekeningen van CBS, en verdeelt deze in eenheden aan de hand van onder meer de financieringsbron en aanbieder. RIVM stelt aan de hand van zorgregistraties per eenheid een verdeelmodel op van de verdeling van de kosten binnen alle eenheden over leeftijd, geslacht en onderliggende ziektediagnose. De verdeling is dus een model, en GEEN bottom-up optelling van bijvoorbeeld declaraties, al gebruiken we die declaraties wel om het model op te stellen. De uitkomsten worden door RIVM in drie perspectieven gepubliceerd, die onderling verschillen in de gebruikte definitie van zorg:

1. De zorgrekeningen van CBS. In dit maatschappelijke perspectief worden de kosten van zorg en welzijn zeer breed opgevat: gezondheidszorg omvat zowel collectieve als eigen betalingen, en omvat ook de kosten van bijvoorbeeld alternatieve gezondheidszorg. Het welzijnsdeel omvat niet alleen ouderen- en gehandicaptenzorg, maar bijvoorbeeld ook jeugdzorg, kinderopvang en asielopvang.

2. Het Budgettair Kader Zorg van het ministerie van VWS. In dit perspectief wordt zorg beperkt tot de collectieve uitgaven: alleen de kosten van verplichte voorzieningen (basisverzekering en AWBZ) plus enkele direct uit de rijksbegroting gefinancierde zorguitgaven (bijvoorbeeld vaccinaties) vallen hier onder. De kosten voor het BKZ kunnen naderhand bijgesteld worden op grond van nieuwe informatie. De BKZ-stand in de studie is steeds de meitelling van jaar T+2, voor 2011 dus de stand van mei 2013. Twee posten van het BKZ maken nog geen deel uit van de zorgrekeningen: de kosten van de regeling ‘Tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten’, en de zorgkosten voor Caraïbisch Nederland.

3. Het internationale perspectief van het System of Health Accounts (SHA), van de Organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling (OECD). Dit perspectief beperkt de definitie van zorguitgaven tot een afgesproken set van zorguitgaven, zoals vastgelegd in het System of Health Accounts (SHA). Het belangrijkste verschil met de Zorgrekeningen en het BKZ dat een groot deel van de Nederlandse AWBZ-zorg internationaal niet als zorgkosten worden gezien. Dit perspectief is recent herzien, deze herziening is nog niet in de database van kosten van ziekten verwerkt.

De kosten worden weergegeven in lopende prijzen, wat wil zeggen dat de kosten worden getoond zoals ze in het betreffende jaar zijn gemaakt, of constante prijzen van het jaar 2011. Bij constante prijzen worden de kosten voor verschillende jaren op eenzelfde prijsniveau (dat van 2011) weergegeven, er is dan gecorrigeerd voor prijsontwikkeling. Deze prijsontwikkeling verschilt per sector, en is gebaseerd op door het CBS gemaakte schattingen van de prijsontwikkeling. Het CBS maakt deze schatting door eerst de volume ontwikkeling (gebaseerd op een groei of daling van de hoeveelheid geleverde zorg: aantal bezoeken aan huisarts, aantal ligdagen) voor een sector in kaart te brengen, en daarna de prijsontwikkeling af te leiden als het verschil tussen de totale kostenontwikkeling en de volumeontwikkeling. De aldus berekende prijsontwikkeling staat dus los van de consumentenprijsontwikkeling, of de prijsontwikkeling van specifieke zorgproducten die niet direct als volume-maat gebruikt worden. Door deze methodiek komen de effecten van bijvoorbeeld substitutie van dure merkgeneesmiddelen door equivalente maar goedkope generieke middelen in de prijsontwikkeling terecht, evenals de kosten-effecten van substitutie van hoger gekwalificeerd personeel door lager gekwalificeerd personeel. In een aantal sectoren neemt het CBS dan ook prijsdalingen waar, waarbij substitutie-effecten in het algemeen de belangrijkste verklaring vormen.

Doel: De Kosten van Ziekten studie heeft tot doel een beschrijving te geven van de zorgkosten in Nederland uitgesplitst naar enerzijds gebruik van zorg (ziektediagnose, leeftijd, geslacht) en anderzijds naar aanbod van zorg (sector, zorgfunctie en financieringsvorm).

5. MEER INFORMATIE

Volksgezondheidenzorg.info Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), Bilthoven Contactpagina Volksgezondheidenzorg.info

CC BY-SA 4.0 gelicenseerd. Volledige licentietekst CC BY-SA 4.0