Alle zaken die instromen bij het Openbaar Ministerie in het betreffende jaar (01-01-2001 - 20-11-2023)

Een ingeschreven (rechtbank)strafzaak is een bij het parket ingeschreven dossier met het proces-verbaal van aangifte ten aanzien van één verdachte. Als er meer verdachten in een proces-verbaal voorkomen wordt voor iedere verdachte een strafzaak ingeschreven. Een regel in het bestand is een strafzaak. Dit data-ontwerp bevat rechtbankstrafzaken die zijn ingestroomd bij het Openbaar Ministerie (OM), de kenmerken van de zaak zoals de datum van inschrijving, de kenmerken van de verdachte zoals het rinnummer en het soort verdachte en de kenmerken van het feit zoals de datum van plegen en de aard van het misdrijf. In de component zijn zowel natuurlijke personen als rechtspersonen opgenomen.

Meer informatie over het verkrijgen van toegang tot de data:

> https://www.cbs.nl/nl-nl/onze-diensten/maatwerk-en-microdata/microdata-zelf-onderzoek-doen

Methodiek

De component is uniek op zaaknummer en volgnummer. Een persoon kan meerdere keren in de component voor komen als er meerdere zaken tegen deze persoon zijn ingeschreven bij het Openbaar Ministerie. Bij het bepalen van het soort misdrijf wordt gekeken naar het zwaarste feit binnen de zaak. Dit wordt bepaald op basis van het feit waarop in de wet de hoogste straf staat. Bij gelijke straffen wordt het eerstgenoemde delict genomen. Op basis van het zwaarste feit wordt de indeling naar standaard classificatie misdrijven 2010 gemaakt.

Volgens de jaarverslagen van het OM verklaart de invoering van GPS in 2009 42% van de instroomdaling en in 2010 ongeveer een derde. Als mogelijke andere factoren die een daling hebben veroorzaakt, noemt het OM onder meer de vermindering van veelvoorkomende criminaliteit, de Basisvoorziening Handhaving bij de politie en het steeds vaker succesvol afhandelen van zaken door middel van een strafbeschikking. De stijging van 2011 kan deels worden toegeschreven aan het feit dat de effecten van de invoering van GPS zijn uitgewerkt en deels aan de toename van het aantal aangehouden verdachten door de politie.

De invoering van GPS heeft een gewijzigde werkwijze van het Openbaar Ministerie tot gevolg. Het OM registreert processen-verbaal later, keurt een deel van de instroom af en registreert deze vervolgens niet meer. In COMPAS werden zaken direct na ontvangst geregistreerd, in GPS gebeurt dit na een beoordeling. Het gevolg is enerzijds dat zaken met enige vertraging worden ingeschreven en anderzijds dat zaken in het geheel niet meer worden ingeschreven. Dit heeft een daling van de cijfers tot gevolg, waarvan een deel structureel is vanwege afgekeurde zaken en een deel incidenteel vanwege de vertraging door de beoordeling van nieuwe zaken. Door dit verschil in registratie wordt ook de datum van registratie in de systemen in GPS en COMPAS anders ingevuld. Dit heeft gevolgen voor het berekenen van doorlooptijden (het verschil tussen de datum van registratie en de datum waarop de zaak uitstroomt bij het OM en de rechter). Voor het berekenen van de doorlooptijden is dit van belang.

In 2013 is BOSZ (Betere Opsporing door Sturing op Zaken) ingevoerd. Dit is een landelijk zaaksvolgsysteem voor politie(misdrijf)dossiers. Een deel van de technische sepots hoefde in beginsel alleen nog in BOSZ te worden vastgelegd. Deze zaken kregen dan geen parketnummer en werden niet geteld bij de instroom en beslissingen OM. Dit gold echter niet voor alle technische sepots. Zo moesten bijvoorbeeld zedenzaken of zaken met zware geweldsdelicten wel worden geregistreerd in COMPAS/GPS, en werden technische sepots ook vastgelegd in het systeem indien bleek dat de zaak in een latere fase niet te bewijzen was. Vanaf 2019 worden in principe wel alle technische sepots in de OM-systemen ingevoerd. Een aantal parketten is in de laatste maanden van 2018 al begonnen om alle beslissingen in GPS vast te leggen

Populatie

De instroom bij het Openbaar Ministerie (OM) wordt bepaald door alle zaken te selecteren met ten minste één primair rechtbankfeit waarvan de datum van registratie in het betreffende jaar ligt. Daarmee bevat het bestand alle rechtbankstrafzaken die in het verslagjaar zijn ingeschreven bij het OM. Deze strafzaken zijn in het verslagjaar of in een later verslagjaar afgedaan. Rechtbankstrafzaken betreffen voor het grootste deel misdrijven. Een heel specifiek deel van de misdrijven (stroperij en enkele milieu- en drugsdelicten) maakt hier echter geen onderdeel van uit, omdat deze door de sector kanton worden behandeld. Daarnaast worden sommige overtredingen (landloperij, bedelarij, in de economische sfeer of in combinatie met misdrijven) door de sector straf behandeld (de laatste jaren rond de 1,3% van de rechtbankstrafzaken). Het betreft zaken uit twee systemen van het OM: Communicatiesysteem Openbaar Ministerie Parket AdminiStratie (COMPAS) en Geïntegreerd Processysteem (GPS). Deze laatste is sinds 2008 geleidelijk ingevoerd bij de parketten. Zaken die in COMPAS worden overgedragen naar een ander parket, worden in de instroomcijfers dubbel geteld. Deze stromen namelijk zowel bij het ene parket als bij het andere parket in. Ditzelfde is het geval bij een zaak die wordt overgeheveld vanuit GPS naar COMPAS. Dit gebeurt bijvoorbeeld als een zaak te complex blijkt te zijn om te verwerken in GPS. Het kan enige tijd duren voordat de zaak wordt overgeheveld, waardoor dat op het moment van publicatie vaak nog niet bekend is. Daarom wordt ervoor gekozen om een 'bevroren' beeld van een jaar te geven en niet te corrigeren voor de dubbele instroom. De overhevelingen en overdrachten worden eveneens meegeteld bij de uitstroom OM, zodat er een beeld gegeven wordt van het aantal zaken en daarmee de instroom en uitstroom vergelijkbaar zijn.